Trafik kazaları, hayatın içinde istemeden yaşadığımız ve çeşitli sonuçları olan olaylardır. Böyle anlarda ne yapılması gerektiği, hangi belgelerin düzenleneceği ve bu belgelerin hangi durumlarda geçerli olduğu çokça kafa karıştırabilir. Özellikle kaza raporu ile kaza tespit tutanağı arasındaki fark, birçok sürücü tarafından tam olarak bilinmemektedir. Oysa her iki belge de farklı durumlar için düzenlenir ve farklı hukuki sonuçlar doğurur.
Bu yazımızda, “kaza raporu nedir”, “kaza tespit tutanağından farkı nedir”, “hangi durumlarda kaza raporu düzenlenir” ve “kaza raporu nereden alınır” gibi kritik sorulara detaylı yanıtlar sunacağız. Ayrıca, kaza raporu süreciyle ilgili örnek senaryolar ve pratik bilgiler de paylaşacağız.
Kaza Raporu Nedir, Kim Hazırlar?
• Polis ve Jandarma Tarafından Hazırlanan Raporlar
Kaza raporu, trafik kazalarının ardından polis ya da jandarma tarafından resmi olarak düzenlenen belgedir. Bu rapor, olayın yasal boyutunu belirlemek, tarafların kusur oranlarını değerlendirmek ve mahkemeye veya sigorta şirketlerine delil sunmak amacıyla hazırlanır. Yani, bir nevi kazanın “resmî tanığı”dır.
Bu belge, şu unsurları içerir:
- Kazanın tarihi, saati ve yeri
- Kazaya karışan araçların plakaları ve sürücüler
- Sürücü belgeleri ve alkol durumları
- Kazanın nasıl gerçekleştiğine dair taraf ve tanık beyanları
- Araçların pozisyonlarını gösteren krokiler
- Görgü tanığı ifadeleri
- Trafik işaretleri ve yol durumu
Kolluk kuvvetleri tarafından oluşturulan bu rapor, çoğu zaman olayın adli bir süreçle devam etmesine neden olabilir. Bu nedenle raporun detaylı, doğru ve tarafsız hazırlanması büyük önem taşır.
• Mahkeme Süreçlerinde Kullanımı
Kaza raporu, özellikle yaralanmalı veya ölümlü trafik kazalarında mahkemelerde delil niteliği taşır. Tarafların kusur oranlarının belirlenmesinde, ceza ya da tazminat davalarında hakimler çoğunlukla bu raporu temel alarak karar verir. Sigorta şirketleri de bu belgeyi kullanarak kimin ne kadar kusurlu olduğuna dair değerlendirmeler yapar.
Kaza tespit tutanağı ise taraflar arasında karşılıklı anlaşmayla doldurulan, resmi olmayan ancak sigorta için geçerli bir belgedir. Ancak yasal bir ihtilaf durumunda kaza tespit tutanağı tek başına yeterli olmazken, bu rapor resmi ve bağlayıcıdır.
Hangi Durumlarda Kaza Raporu Gereklidir?
• Yaralanmalı ve Ölümlü Kazalar
Eğer kazada herhangi bir birey yaralanmış ya da hayatını kaybetmişse, olay yerinde kesinlikle polis ya da jandarma bulunmalıdır. Bu gibi ciddi kazalarda taraflar arasında tutanak tutulması yeterli değildir. Kolluk kuvvetleri olay yerine gelerek detaylı bu raporu oluşturur.
Yaralanmanın küçük ya da büyük olması fark etmez; doktor raporuyla tespit edilen en ufak fiziksel zarar bile “yaralanmalı kaza” kategorisindedir ve rapor gerektirir.
• Alkollü Sürücü Tespiti
Sürücülerden birinin alkollü olduğundan şüpheleniliyorsa, olay yerine kolluk kuvveti çağırmak ve alkol ölçümü yaptırmak zorunludur. Polis veya jandarma, sürücünün promil miktarını raporuna yazarak hem sigorta hem adli süreçler için resmi kayıt oluşturur.
Bu durumda yapılan kaza raporu, alkollü sürücünün trafik sigortasından faydalanamamasına ya da tazminat davası açılmasına neden olabilir.
• Ehliyetsiz Araç Kullanımı
Ehliyetsiz sürücülerin karıştığı kazalarda da yalnızca kaza tespit tutanağı yeterli değildir. Bu tür durumlarda ehliyet durumu tespit edilmeli ve resmi rapor düzenlenmelidir. Aksi takdirde taraflardan biri gerçek dışı beyanda bulunabilir ve bu durum sigorta sürecini olumsuz etkileyebilir.
• Kamuya Zarar Veren Kazalar
Elektrik direği devrilmesi, trafik ışıklarının kırılması, yaya kaldırımı ya da belediyeye ait bir yapının zarar görmesi gibi durumlar da kamu malına zarar verme kapsamındadır. Bu tür kazalarda da kaza raporu tutulması zorunludur. Çünkü zarar kamuya ait olduğundan sigorta veya belediye yetkilileri bu rapor üzerinden işlem yapar.
• Anlaşmazlık Durumları
Kazaya karışan sürücüler olayın nasıl gerçekleştiği konusunda uzlaşamıyorsa ya da taraflardan biri tutanağı imzalamayı reddediyorsa, olay yerine resmi yetkililer çağırılmalıdır. Bu gibi durumlarda yine kaza raporu hazırlanır ve tarafların kusur durumu bağımsız gözlemle belirlenir.
Kaza Raporunu Nereden ve Nasıl Alabilirsiniz?
Kaza raporu, resmi bir belge olduğundan erişimi kontrollü yapılır. Raporu almak için aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz:
1. e-Devlet Üzerinden Kaza Raporu Sorgulama
Kazadan sonra birkaç gün içinde e-Devlet sistemine girerek:
https://www.turkiye.gov.tr/emniyet-kaza-tespit-tutanagi-sorgulama adresinden kimlik bilgilerinizle sorgulama yapabilirsiniz. Burada sadece maddi hasarlı kazalar değil, polis tarafından hazırlanan rapor da görülebilir. PDF olarak indirmeniz mümkündür.
2. Emniyet veya Jandarma Birimlerinden Temin
Kazanın meydana geldiği yerdeki ilçe emniyet müdürlüğüne veya jandarma komutanlığına başvurarak raporun bir örneğini talep edebilirsiniz. Genellikle yazılı dilekçe ile başvuru yapılır ve kimlik doğrulaması gereklidir.
3. Sigorta Şirketi Aracılığıyla
Eğer kaza sonrası dosyanız sigorta şirketine iletildiyse, şirketiniz eksper aracılığıyla ilgili kurumdan kaza raporunu talep edebilir. Bu durumlarda, işlemleri sizin adınıza sigorta temsilcisi yürütür.
4. Avukatınız Üzerinden Talep
Eğer kaza sonrası dava açmayı planlıyorsanız, avukatınız savcılık ya da emniyet makamlarına başvurarak raporunuzu resmi yollarla temin edebilirsiniz.
Kaza Raporu ile Kaza Tespit Tutanağının En Temel 5 Farkı
| Özellik | Kaza Raporu | Kaza Tespit Tutanağı |
| Hazırlayan | Polis veya Jandarma | Sürücüler (karşılıklı anlaşarak) |
| Kullanım Amacı | Hukuki ve adli süreçlerde | Sigorta işlemleri |
| Geçerlilik | Resmi belge | Resmi olmayan, sigorta için geçerli |
| Gerekli Durumlar | Yaralanmalı, ölümlü, anlaşmazlık, alkol | Maddi hasarlı, anlaşmalı kazalar |
| Mahkemede Delil Niteliği | Evet | Hayır |
Doğru Belgeyle Doğru Süreci Yönetin
Bir trafik kazası yaşadığınızda öncelikle durumun niteliğini iyi analiz etmelisiniz.
- Eğer kazada yaralanma, ölüm ya da anlaşmazlık varsa kaza raporu tutturmalısınız.
- Taraflar anlaşıyor ve yalnızca maddi hasar varsa kaza tespit tutanağı yeterli olabilir.
Resmi sürecin doğru işlemesi, haklarınızı korumanız ve mağduriyet yaşamamanız adına kaza raporu gibi belgelerin zamanında ve eksiksiz olarak alınması kritik öneme sahiptir.
Daha fazla bilgi ve dijital kaza tutanağı oluşturma rehberleri için hemen bizimle iletişime geçin!